Próchnica – co to jest i jej rodzaje

• Jak powstaje próchnica zębów?
• Jak wygląda próchnica zębów?
• Dlaczego i po co walczymy z próchnicą?
• Jakie są oznaki próchnicy?

Odpowiedzmy na te pytania i poznajmy największego wroga naszych zębów.

Próchnica zębów, znana jest także pod łacińską nazwą caries dentium.

Caries dentium jest przewlekłą chorobą cywilizacyjną dotycząca szkliwa, zębiny i cementu korzeniowego zęba. Rozwój choroby próchnicowej jest wywoływany przez produkty metabolizmu bakterii. Bakterie metabolizując cukry w jamie ustnej wytwarzają kwas, który rozpuszcza tkankę i tak powstaje proces próchnicowy. W zależności od stadium próchnicy może prowadzić do poważnych konsekwencji, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. Warto więc rozpoznać próchnicę jak najwcześniej, wykrywanie niewidocznej próchnicy to sztuka, do której potrzebne są regularne badania stomatologiczne i dobry, zaangażowany dentysta, najlepiej przeprowadzający przegląd pod mikroskopem stomatologicznym

Zapraszamy do lektury w której dowiesz się co warto wiedzieć o próchnicy.

Co to jest próchnica zębów?

Próchnica zębów to choroba bakteryjna zębów, która rozwija się, gdy Streptococcus mutans, bakteria obecna w naszej jamie ustnej, przekształca cukry z pożywienia w kwas. Ten kwas niszczy szkliwo zęba, prowadząc do powstania ubytków. Najlepiej wykryć próchnicę niewidoczną jeszcze „gołym okiem”. Rozpoznanie próchnicy na wczesnym etapie jest kluczowe dla skutecznego leczenia i zapobiegania poważniejszym problemom, takim jak zapalenie ozębnej. Jeśli leczenie próchnicy zębów nie nastąpi w odpowiednim momencie, konieczne będzie leczenie kanałowe lub usunięcie zęba. Skutki nieleczonej próchnicy mogą być bardzo poważne, a slogany, że próchnica niszczy organizm są uzasadnione.

Jakie są główne czynniki ryzyka próchnicy zębów?

Wyróżniamy 4 główne czynniki wytwarzające próchnicę:

• Węglowodany;
• Bakterie;
• Czas;
• Podatność szkliwa.

Co powoduje próchnicę? Jakie są przyczyny próchnicy zębów?

Za wystąpienie próchnicy w głównej mierze odpowiadają takie przyczyny próchnicy jak dieta i bakterie:

Głównymi czynnikami prowadzącymi do rozwoju próchnicy są:

1. Niewłaściwa higiena jamy ustnej
2. Dieta bogata w cukry i skrobie
3. Bakterie w jamie ustnej, w tym bakterie próchnicowe (np. Streptococcus mutans)

Stąd ważne jest, aby utrzymywać regularną i skrupulatną higienę jamy ustnej oraz dbać o zbilansowaną dietę. Rola diety w profilaktyce próchnicy jest nieoceniona.

Czym jest próchnica

Próchnica – jest wynikiem zaburzenie równowagi między procesem demineralizacji a remineralizacji szkliwa.

Najbardziej podatne miejsca na zaleganie płytki bakteryjnej to:

1. Bruzdy i zagłębienia anatomiczne zębów
2. Powierzchnie styczne
3. Okolice przy szyjkowe w obrębie korony i korzenia zęba

KLASYFIKACJA I RODZAJE PRÓCHNICY

Czym jest Próchnica początkowa a czym próchnica wtórna? Jaka jest klasyfikacja próchnicy? Co to jest próchnica szkliwa czy próchnica korzenia? Warto poznać różne etapy rozwoju próchnicy zębów i stadium próchnicy. Zrozumienie, jakie są różne rodzaje próchnicy i stadia rozwoju próchnicy, pomaga nam w skutecznym jej leczeniu i zapobieganiu

Próchnica szkliwa

Próchnica szkliwa jest najwcześniejszym etapem choroby (pierwszy etap próchnicy). Można ją zatrzymać (próchnica zatrzymana), a nawet odwrócić, poprzez zmianę diety i poprawę higieny jamy ustnej. Szkliwo zbudowane jest z hydroksyapatytów które tworzą pryzmaty. W Składzie mamy: 95% substancji mineralnej 1% substancji organicznej i 4% wody. Kwasy pochodzenia bakteryjnego wypłukują substancje mineralne z powierzchni pryzmatów powodując ich obkurczenie i zwiększenie porowatości szkliwa – demineralizację szkliwa. Aby zapobiec rozwojowi próchnicy na tym etapie istotna jest odpowiednia higiena jamy ustnej, prawidłowa diagnostyka próchnicy w gabinecie stomatologicznym i umiejętność wykrywania niewidocznej próchnicy oraz bycia wyczulonym na wszelkie oznaki próchnicy przez lekarza dentystę. Nieleczona próchnica szkliwa rozprzestrzenia się na powierzchni zęba i rozwija się dalej wgłęb tkanek zęba.

Próchnica zębiny

Obejmuje tkankę znajdującą się pod powierzchnią szkliwa, zwaną zębiną, skąd już blisko do miazgi zęba. Codzienna higiena jamy ustnej na tym etapie nie jest już wystarczająca. Powstaje ubytek i konieczne staje się oczyszczenie zęba i założenie plomby. Bakterie bytujące na lub pod powierzchnią zęba i kwaśne środowisko postępują i mogą zaatakować miazgę zęba, a wtedy konieczne będzie leczenie kanałowe. W przeciwnym razie nastąpi utrata zęba.

Próchnica cementu korzeniowego

Obejmuje tkankę pokrywającą korzeń zęba. Próchnica korzenia pojawia się, gdy bakterie próchnicotwórcze dotrą do korzenia atakując cement korzeniowy. Cement korzeniowy jest bardzo delikatną strukturą zęba, podatną na rozpuszczenie przez bakterie. Próchnica pod dziąsłem jest najczęściej jednocześnie próchnicą cementu korzeniowego.

Próchnica ostra

Charakterystyczna jest dla osób młodych dlatego że kanaliki zębinowe są szerokie (bakterie mają łatwą drogę). Wpływa to na większą podatność zębów na próchnicę i szybki rozwój próchnicy. Stąd próchnica zębów u dzieci rozwija się zazwyczaj dynamicznie i może dość szybko dojść do miazgi zęba. Dlatego szczególnie ważna jest prawidłowa higiena jamy ustnej dzieci, pilnowanie szczotkowania zębów i zapobieganie próchnicy wczesnej.

Barwa próchnicy ostrej zaczyna się od żółtej do jasno brązowej.

Konsystencjajest Miękka (łatwo usuwa się wydrążaczem – ekskawatorem).

W trakcie opracowania boli, dlatego warto leczyć próchnicę ostrą w znieczuleniu i dbać o jamę ustną, aby jej zapobiec.

Próchnica przewlekła – inaczej zwana próchnicą suchą

Barwa jest od ciemnobrązowej do brunatnej.

Konsystencja jest Twardsza (można ją skrobać).

Co charakteryzuje próchnicę przewlekłą – ma wolniejszy przebieg. Zębina ma szanse i czas aby się bronić tworząc zębinę sklerotyczną i reakcyjną, które stanowią barierę ochronną i wpływają na stan zdrowia zębów.

Próchnica zatrzymana

Jest to zmiana która się zatrzymała i nie ulega rozwojowi. Manifestuje się jako brązowawe lub białe plamki. Występuje wtedy gdy zmieniają się warunki jamy ustnej z takich które predysponowały do próchnicy zębów, na takie w których procesy remineralizacji przeważają nad demineralizacją – zmiana warunków jamy ustnej/ usunięcie zęba/ poprawa higieny.

Próchnica kwitnąca

Próchnica kwitnąca to nagła gwałtowna destrukcja wielu zębów poprzez spożywanie dużej ilości słodyczy napojów. Często występuje u osób ze znacznym zmniejszeniem wydzielania śliny (cukrzycy, po terapii onkologicznej).

Próchnica butelkowa

Dotyczy dzieci i niemowląt karmionych słodkimi napojami lub butelką z mlekiem w nocy. Stąd nazwa próchnica butelkowa. Częsty rodzaj próchnicy u dzieci, który najczęściej można spotkać na zębach przednich i powierzchni wargowej.

Próchnica okrężna

Próchnica okrężna to również postać próchnicy zębów utożsamiana z próchnicą u dzieci. Charakterystyczny jest wygląd próchnicy zębów okrężnej, gdyż pojawia się na powierzchni przyszyjkowej i obejmuje kilka powierzchni dookoła zęba. W zaawansowanej formie obejmuje nawet ząb pierścieniowo. Próchnica pod dziąsłem jest jedną z najgorszych jej form.

Próchnica pierwotna

Rozwija się na zębie, który nigdy wcześniej nie był objęty procesem próchnicowym. Rozwój choroby próchnicowej na zdrowym wcześniej zębie, jest spowodowany przez wymienione wyżej czynniki ryzyka próchnicy zębów.

Próchnica wtórna

Próchnica wtórna to zaawansowana forma próchnicy, która może prowadzić do poważnych problemów, takich jak ból zęba i zapalenie ozębnej. Rozwija się wokół wypełnienia lub pod wypełnieniem w zębie, który był już leczony i przyczyną jest mikroprzeciek bakteryjny. Warto aby dentysta był wyczulony na objawy próchnicy wtórnej, aby nie pozwolić rozwijać się jej pod wypełnieniem. Przyczyny próchnicy wtórnej są podobne jak pierwotnej. Dodatkowo wpływ na nią mają niedokładne, za duże lub odkruszone wypełnienia (plomby). Jak leczyć próchnicę wtórną? Najczęściej poprzez wymianę lub naprawę wypełnienia zęba zaatakowanego próchnicą po raz drugi. Zapobieganie próchnicy wtórnej jest wbrew pozorom proste i nie różni się znacząco od zapobiegania próchnicy pierwotnej. Aby walczyć z próchnica wtórną należy pamiętać o regularnych i dokładnych badaniach stomatologicznych.

Próchnica nietypowa

Występuje w zębach pozbawionych żywej miazgi, w których miazga uległa martwicy lub została usunięta podczas leczenia kanałowego.

Objawy Próchnicy

Objawy próchnicy zębów mogą być różne w zależności od etapu rozwoju choroby i przebiegu próchnicy. W początkowej fazie, próchnica może nie dawać żadnych oznak. W miarę jak rozwija się próchnica, pacjent może zauważyć zmiany w kolorze szkliwa, ból podczas jedzenia słodkich, gorących lub zimnych pokarmów, a w zaawansowanym stadium – ciągły ból zęba, a nawet stan zapalny i obrzęk. Najczęściej jednak u osób dorosłych pozostaje bezobjawowa, dlatego, aby skutecznie zapobiegać próchnicy warto pamiętać o regularnych wizytach kontrolnych u stomatologa. Zęby z próchnicą najczęściej nie bolą.

Jak leczyć próchnicę? Jakie są metody leczenia próchnicy?

Gdy już pojawi się próchnica leczenie jest konieczne. Metody leczenia próchnicy zależą od stadium choroby. W początkowych stadiach, zmiana diety, poprawa higieny jamy ustnej i infiltracja żywicą mogą zatrzymać rozwój próchnicy i zmniejszają ryzyko próchnicy. W bardziej zaawansowanych przypadkach, konieczne jest oczyszczenie zęba i założenie wypełnienia lub uzupełnienia protetycznego – nakładu koronowego (inlay/ onlay/ overlay), korony protetycznej – leczenia kanałowego po wykonaniu wycisku stomatologicznego lub nawet ekstrakcja.

Leczenie próchnicy pod mikroskopem stomatologicznym

W PrecisDENT Centrum Implantologii i Stomatologii Mikroskopowej ubytki próchnicowe leczone są w koferdamie i w powiększeniu pod mikroskopem stomatologicznym, celem oszczędnego leczenia polegającego na usunięciu zniszczonych tkanek z zachowaniem tkanek nie tkniętych procesem chorobowym. Leczeniem próchnicy zajmuje się dziedzina stomatologii zwana stomatologią zachowawczą. Aby zachować zdrowe zęby pamiętajmy o pielęgnacji dziąseł i zębów, dbajmy o zdrową dietę, używajmy nitki dentystcznej i uczęszczajmy na regularne badania stomatologiczne co sześć miesięcy.

Proces Leczenia Próchnicy

Proces leczenia próchnicy zębów jest zależny od stadium, w którym jest wykryta choroba. Próchnica początkowa, charakteryzująca się powierzchniowymi zmianami w szkliwie, często jest leczona za pomocą fluoru lub innej substancji do remineralizacji szkliwa. Jednak zaawansowana próchnica zębów wymaga poważniejszych procedur, takich jak oczyszczenie zęba z próchnicy i wypełnienia, korony protetycznej, a nawet ekstrakcji zęba.

Leczenie Próchnicy Wtórnej

Leczenie próchnicy wtórnej jest podobne do leczenia próchnicy pierwotnej. W obu przypadkach kluczowym celem jest usunięcie tkanki zainfekowanej bakteriami próchnicotwórczymi i odbudowa zęba. Dodatkowym aspektem leczenia próchnicy wtórnej jest przede wszystkim wymiana lub naprawa istniejącego już wypełnienia (plomby). Próchnica wtórna jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ może rozwijać się pod istniejącymi wypełnieniami lub koronami, często niewykryta do momentu, gdy stan próchnicy zębów stanie się bardzo zaawansowany. Pamiętajmy jednocześnie, że zaawansowana próchnica zębów wcale nie musi boleć.

Próchnica – Zapobieganie

Czy i jak można zapobiec rozwojowi próchnicy?

Zapobieganie próchnicy zębów jest niezwykle ważne zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Odpowiednia higiena jamy ustnej jest kluczowym elementem w zapobieganiu próchnicy. Regularne szczotkowanie zębów, przynajmniej dwa razy dziennie, pozwala na usunięcie bakterii w płytce nazębnej, która gromadzi się na powierzchni zęba. Właśnie płytka nazębna, jeśli nie jest odpowiednio usuwana, może prowadzić do próchnicy i innych problemów zdrowotnych w jamie ustnej.

Dlatego tak ważne są okresowe wizyty w gabinecie stomatologicznym, gdzie lekarze dentyści mogą ocenić stan zębów i podjąć odpowiednie kroki, które zmniejszają ryzyko pojawienia się problemów.

Próchnica zębów mlecznych i stałych może zostać powstrzymana przez regularne czyszczenie zębów, stosowanie nici dentystycznych, irygatora do zębów, skrobaczki do języka, ograniczanie spożycia słodyczy i pokarmów bogatych w skrobię, oraz regularne wizyty u dentysty. Próchnica jest chorobą, której na wczesnym etapie można zapobiec fluorem w pastach do zębów i płukankach (najczęściej fluorek sodu) i profilaktyką. Używanie pasty, która zawiera fluor lub bioaktywne szkło oraz codzienna higiena jamy ustnej jest bardzo istotna.

Zapobieganie próchnicy zębów – Cztery kroki:

1. Regularne czyszczenie jamy ustnej – szczotkowanie zębów co najmniej dwa razy dziennie i nitkowanie codziennie to podstawy zdrowych zębów.
2. Właściwa dieta – ograniczenie spożycia cukrów i kwasów może przeciwdziałać próchnicy.
3. Regularne wizyty u stomatologa – regularne kontrole pozwalają na wykrycie próchnicy na wczesnym etapie.
4. Usuwanie płytki nazębnej – regularne czyszczenie zębów u dentysty pomaga w usuwaniu trudnej do usunięcia płytki nazębnej. Warto również oczyszczać resztki pokarmowe z przestrzeni międzyzębowych z pomocą nitki dentystycznej.

Jak zapobiec rozwojowi próchnicy poprzez dietę?

Dieta odgrywa kluczową rolę w powstawaniu próchnicy. Czynniki żywieniowe próchnicy obejmują nadmierne spożycie cukrów i pokarmów zawierających skrobię, co ma wpływ na płytkę nazębną i demineralizację szkliwa. Dieta przeciwpróchnicowa, która obejmuje spożywanie pokarmów bogatych w wapń, fosfor, witaminy D i A, oraz ograniczenie spożycia cukrów, jest kluczowym elementem aby skutecznie walczyć z próchnicą.

Higiena Jamy Ustnej a zapobieganie próchnicy zębów

Właściwa higiena jamy ustnej jest niezbędna do utrzymania zdrowia zębów i jamy ustnej. Regularna higiena jamy ustnej, która obejmuje czyszczenie zębów przynajmniej dwa razy dziennie, stosowanie nici dentystycznych i płukanie jamy ustnej, może znacznie zmniejszyć ryzyko pojawienia się próchnicy. Dla dzieci, nauka prawidłowej higieny jamy ustnej i właściwego szczotkowania zębów jest kluczowym elementem w walce z próchnicą.

Nie czekaj na kolejny etap rozwoju próchnicy. Zadbaj o zdrowie jamy ustnej z Nami

Próchnica jest poważną chorobą bakteryjną, która może mieć poważne konsekwencje dla naszego zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona. Próchnica nie tylko niszczy zęby i prowadzi do bólu zęba, ale może również prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, jeśli zostanie zignorowana.

Zapobieganie próchnicy zębów jest najważniejsze, a pierwszym krokiem w tym kierunku jest utrzymanie odpowiedniej higieny jamy ustnej. Regularne czyszczenie zębów, stosowanie nici dentystycznych, ograniczanie spożycia cukrów, a także regularne wizyty u dentysty są niezbędne w walce z próchnicą.

W PrecisDENT Centrum Implantologii i Stomatologii Mikroskopowej w Jaśle wiemy, jak ważne jest zdrowie zębów dla ogólnego stanu zdrowia. Dlatego zachęcamy do regularnych kontroli stomatologicznych. Nasz zespół wykwalifikowanych i empatycznych ekspertów zawsze jest gotowy do niesienia pomocy zgodnie z najwyższymi standardami, niezależnie od stopnia zaawansowania próchnicy. Nasza opieka stomatologiczna jest kompleksowa i skrojona na miarę potrzeb każdego pacjenta.

Zapraszamy do skorzystania z naszych usług. Odwiedź nasz gabinet dentystyczny i pozwól nam dbać o Twoje bezpieczeństwo zdrowie jamy ustnej. Nie czekaj, aż pojawi się ból, bo on często u osób dorosłych nie występuje lub pojawia się za późno. Bądź proaktywny w dbaniu o zdrowie swoich zębów!

Pamiętaj również, że zdrowe zęby to zdrowy uśmiech, a zdrowy uśmiech to lepsze samopoczucie i pewność siebie.

Warto przeczytać: Stan zębów a podróż samolotem