Przeszczep dziąsła – szansa na pozbycie się recesji dziąsłowych

Cofające się dziąsła i odsłonięte korzenie zębów to jedne z nielicznych problemów, z jakimi na co dzień zmagają się pacjenci cierpiący na recesję dziąseł. Zmiany te są nie tylko dysfunkcją, ale też defektem estetycznym. Dochodzi do obniżenia linii dziąseł. W ich leczeniu skutecznie sprawdza się zabieg przeszczepienia dziąsła. Co daje przeszczep dziąsła? Czy jest szansą na całkowite wyleczenie recesji?

Recesja dziąseł – czym jest? Jak rozpoznać recesję dziąseł?

Recesje dziąseł są schorzeniem, polegającym na obniżaniu się dziąseł. Rozwój recesji obserwuje się u osób w różnym wieku, w większości jednak dotyczy osób dojrzałych. Sami pacjenci często nie zauważają pierwszych objawów recesji dziąseł. Symptomy zaczynają się od pojedynczych zębów, często w okolicach kłów. Polegają na ekspozycji zęba poniżej linii dziąseł. Wpływa to na niekorzystny efekt estetyczny.

Przebieg recesji dziąseł prowadzi do uwidocznienia fragmentu korzenia, w efekcie czego ząb wydaje się wydłużony. Znacznie zaburza to estetykę i ogólną prezencję uśmiechu. Ponadto zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zapalenia dziąseł.

Recesja dziąseł powoduje dolegliwości, takie jak nadwrażliwość zębowa. Przypadki nadwrażliwości zębów, bywają uciążliwym problemem. Jeśli odczuwasz silną wrażliwość podczas picia zimnych napojów może być to pierwszym objawem recesji.

Dodatkowo brak wdrożenia odpowiednich procedur leczniczych może doprowadzić do poważnych zmian w obrębie tkanek otaczających ząb. Postępujące zanikanie dziąseł skutkuje rozchwianiem zębów. W skrajnych przypadkach wywołuje martwicę miazgi. Wówczas konieczne będzie wykonanie leczenia kanałowego lub usunięcie zęba i uzupełnienie braku.

Dodatkowo w momencie gdy cofają się dziąsła, pokrywający korzeń zęba cement staje się bardziej narażony na działanie obecnych w środowisku jamy ustnej kwasów. Prowadzi to do zwiększonego ryzyka rozwoju próchnicy korzenia.

Rozwój recesji dziąseł może doprowadzić nawet do konieczności przedwczesnego usunięcia zęba.

To wszystko jednoznacznie pokazuje, dlaczego warto chronić się przed recesją dziąseł i odsłanianiem szyjek zębowych.

Jakie są przyczyny recesji dziąsła?

Wiele osób zadaje sobie pytanie, dlaczego dziąsła się cofają? Do najczęstszych przyczyn rozwoju recesji dziąseł należą:

• niepoprawne metody mycia zębów, w tym zbyt mocne mycie zębów
• brak prawidłowej higieny jamy ustnej,
• zapalenie dziąsła, choroby przyzębia, zapalenie przyzębia,
• zaburzenia dysfunkcyjne (na przykład zaciskanie zębów, zgrzytanie zębami),
• nieprawidłowo wykonane wypełnienia,
• indywidualne czynniki anatomiczne, w tym nieprawidłowy przyczep wędzidełka wargi górnej lub dolnej
• ciążowe zapalenie dziąseł,

Jak leczyć recesję dziąseł?

Aby skutecznie leczyć recesję dziąsła należy przede wszystkim wyeliminować jej przyczynę. Niestety, niezależenie od tego co jest powodem cofania się dziąseł, schorzenia nie da się usunąć metodami niechirurgicznymi.

Jeśli zmianom towarzyszy stan zapalny dziąseł lub przyzębia, pierwszy element leczenia powinna stanowić jego eliminacja. Istotne, aby leczyć problem zanim nastąpi rozchwianie zębów i dojdzie do wypadania zębów. Kluczową rolę stanowi poprawa higieny jamy ustnej i zmiana nawyków. U pacjenta należy wykonać również zabieg higienizacji, która pozwoli na usunięcie zalegających osadów i złogów kamienia nazębnego. Higienizacja powinna być przeprowadzana regularnie przynajmniej co 3 lub 6 miesięcy.

W sytuacjach, w których przyczyny recesji dziąseł wynikają z nieprawidłowego przyczepu wędzidełek warg, policzków lub zbyt płytkiego przedsionka jamy ustnej, sposobem leczenia jest wykonanie zabiegu z zakresu plastyki stomatologicznej. Dzięki wydłużeniu przyczepu wędzidełek, możliwe jest nawet samoistne cofanie się zmian.

Najpopularniejszym i najpowszechniej wykorzystywanym sposobem leczenia recesji jest przeszczep dziąsła, w tym przeszczep podnabłonkowej tkanki łącznej.

Leczenie chirurgiczne recesji dziąsła – przeszczep dziąsła

Przeszczepy dziąsłowe są jednymi z najbardziej popularnych zabiegów chirurgii periodontologicznej. Często problem recesji można rozwiązać w trakcie jednej wizyty. W zależności od potrzeb leczniczych, dla każdego pacjenta ustala się odpowiednią technikę przeprowadzanego zabiegu. Ogólnie zabieg polega na pobraniu dziąsła z podniebienia pacjenta lub okolicy guza szczęki i przeniesienia go do innego miejsca jamy ustnej, gdzie jest potrzebne. Podniebienie i okolica guza szczęki regenerują się w pełni do kilku tygodni, a zabieg jest zazwyczaj bezbolesny i nie utrudnia normalnego funkcjonowania.

Jeśli mamy doczynienia z bardzo cienkim fenotypem dziąsła lub znacznymi zmianami w obrębie korzenia zęba, konieczny może być przeszczep tkanki łącznej, określany także jako przeszczep podnabłonkowej tkanki (CTG). Polega on na pobraniu miękkiej tkanki z okolicy podniebienia twardego. Materiał następnie wszywany jest pod dziąsło miejsca biorczego. Procedura ta ma na celu zwiększenie grubości oraz poprawę jakości tkanki miękkiej. Gojenie miejsca biorczego następuje w ciągu kilku – kilkunastu dni.

Wolny przeszczep dziąsłowy (FGG) polega na przeszczepie dziąsła z podniebienia. Przeszczep dziąsła polega na pobraniu płata o pełnej grubości – zawierającego tkankę łączną oraz rogowaciejący nabłonek. Zostaje on wszyty w miejscu odsłonięcia szyjki zęba. Zapewnia wytworzenie odpowiedniej strefy nabłonkowej.

Regeneracja podniebienia po zabiegu CTG i FGG trwa zwykle od kilku do kilkunastu dni. Podobny czas zajmuje regeneracja tkanek biorczych.

Nowoczesne metody leczenia pozwalają na pokrycie recesji dziąsła za pomocą gotowych produktów. Wykorzystuje się do tego kolagenowe matryce, które swoimi właściwościami doskonale zastępują naturalne tkanki ludzkiego organizmu. Zastosowanie ich nie wymaga dodatkowej ingerencji chirurgicznej w obrębie jamy ustnej. Jednocześnie nie zastępują w 100% własnej tkanki, która daje najlepsze efekty i przewidywalność.

Jak wygląda przeszczepienie dziąsła?

Procedura pokrywania recesji dziąseł prowadzony jest jedno- lub wieloetapowo. Zależy to przede wszystkim od tego, czy mamy doczynienia z pojedynczą, czy z mnogimi recesjami.

Dbając o pełen komfort pacjenta, zabieg przeszczepienia tkanki prowadzony jest w znieczuleniu miejscowym. Przeszczep dziąseł trwa zwykle od 30 do 60 minut. Jeśli jednocześnie wykonuje się kilka procedur, czas może się wydłużyć.

Skąd najczęściej pobiera się przeszczep dziąsła?

Przeszczep dziąsła pobiera się z podniebienia z okolicy między kłem a II przedtrzonowcem oraz z okolicy guza szczęki. Guz szczęki to obszar za ósemkami górnymi. Są to miejsca które się w pełni regenerują, dzięki temu nie ma obaw, że pozostanie „dziura” albo „dołek” na podniebieniu.

Przeszczepienie dziąsła – przeciwwskazania

Podstawowe przeciwwskazania do przeprowadzenia chirurgicznej odbudowy tkanek miękkich:

• zły ogólny stan zdrowia,
• nieleczony stan zapalny dziąseł i przyzębia,
• cienki biotyp kości,
• brak prawidłowej higieny jamy ustnej.

Odbudowa tkanek miękkich po przeszczepie

Odbudowa tkanek miękkich po przeszczepie dziąsła jest zwykle procesem bezbolesnym. Czasem jednak wymaga czasu i odpowiedniej opieki. Po zabiegu pacjent może odczuwać ból, obrzęk i zaczerwienienie w miejscu przeszczepu. Aby przyspieszyć proces gojenia, kluczowe jest przestrzeganie zaleceń lekarza oraz stosowanie się do instruktażu higieny jamy ustnej.

W pierwszych dniach po zabiegu należy unikać spożywania gorących lub zimnych pokarmów i napojów, a także twardych lub chrupiących produktów. Zaleca się dietę składającą się z miękkich pokarmów, takich jak zupy, puree czy jogurty. Pacjent powinien również unikać palenia tytoniu i picia alkoholu, ponieważ mogą one spowolnić proces gojenia.

Aby zmniejszyć ból i obrzęk, można stosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne przepisane przez lekarza. Ważne jest także przestrzeganie zaleceń dotyczących higieny jamy ustnej, takich jak delikatne mycie zębów i języka oraz stosowanie płynu do płukania ust. W miejscu zabiegu nie wolno używać nici dentystycznej, irygatora ani szczoteczek międzyzębowych przez co najmniej 6-8 tygodni.

W przypadku wystąpienia powikłań, takich jak infekcja lub krwawienie, pacjent powinien niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Regularne wizyty kontrolne są niezbędne, aby monitorować proces gojenia i zapobiec ewentualnym powikłaniom. Przestrzeganie wszystkich zaleceń lekarza jest kluczowe dla osiągnięcia optymalnych rezultatów.

Jak dbać o higienę po zabiegu pokrycia recesji?

Po zabiegu chirurgicznego przeszczepienia dziąsła, należy szczególnie zadbać o higienę jamy ustnej.

W pierwszej dobie po leczeniu należy zrezygnować z płukania jamy ustnej. Szczotkowanie zębów powinno być bardzo delikatne – należy stosować szczoteczkę wyłącznie z miękkim lub bardzo miękkim włosiem. Czyszczenie zębów powinno odbywać się po każdym posiłku.

W miejscu zabiegu nie wolno stosować nici dentystycznej, irygatora lub szczoteczek międzyzębowych. Ich ponowne użycie zaleca się po czasie 6-8 tygodni od pokrycia recesji dziąseł.

Poza higieną, na uwagę zasługuje także wdrożenie odpowiedniej diety. Przez pierwsze 5-7 dni zaleca się unikanie twardych produktów. Najlepszą alternatywą jest spożywanie pokarmów o płynnej lub półpłynnej konsystencji.

Podstawę sukcesu gojenia stanowi bezwzględne przestrzeganie wszystkich zaleceń chirurga stomatologicznego. Ważnym elementem jest również instruktaż higieny jamy ustnej, który pomoże w utrzymaniu odpowiedniej czystości w jamie ustnej po zabiegu.

Jak powstrzymać recesję dziąseł?

Cofające się dziąsła to stan, którego nie da się odwrócić. Szansą na powstrzymanie rozwoju recesji jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego, czyli przeszczep tkanek miękkich. Aby powstrzymać recesję dziąseł, warto również rozważyć metody zachowawcze i pielęgnacyjne.

Metody zachowawcze i pielęgnacyjne mogą jedynie zahamować tempo postępowania choroby. W tym celu warto regularnie odbywać kontrole stomatologiczne oraz zabiegi higienizacji zębów. Dobrym rozwiązaniem jest także zastosowanie odpowiedniej pasty do zębów, której skład przystosowany jest do leczenia chorób dziąseł.

Jak zapobiegać chorobom dziąseł?

Najlepszą metodą walki z chorobami dziąseł jest ich zapobieganie, a kluczowym elementem jest zrozumienie przyczyny recesji dziąseł.

Należy pamiętać o zachowaniu prawidłowej higieny jamy ustnej. Warto zwrócić uwagę na to, jaka szczoteczka jest na co dzień użytkowana. Zmagając się z krwawieniem lub stanem zapalnym dziąseł, najlepszym wyborem jest szczoteczka z miękkim lub średnim włosiem. Jej użycie jest zalecane także w przypadku pacjentów, u których występuje problem recesji jamy ustnej. W momencie gdy dziąsła się cofają, bardzo szybko pojawia się nadwrażliwość zębów – zarówno na bodźce chemiczne, jak także mechaniczne. Warto zadbać wtedy o ich szczególnie delikatne mycie.

W walce ze schorzeniami dziąseł, jak także recesją, bardzo ważną rolę pełnią także regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym. U każdego pacjenta rozpoczynającego leczenie należy przeprowadzić instruktaż higieny jamy ustnej, którego celem jest poprawa jakości codziennego szczotkowania zębów, a także dobór odpowiednich przyborów higienicznych.

W pacjentów konieczne jest także regularne wykonywanie higienizacji zębów – usuwanie osadów, złogów kamienia nazębnego i płytki bakteryjnej zmniejszy ryzyko rozwoju stanów zapalnych i chorób dziąseł.

Podsumowanie

Recesja dziąseł to schorzenie, które może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia jamy ustnej. Przeszczep dziąsła jest jedną z metod leczenia, która może pomóc w odbudowie tkanek miękkich i poprawie estetyki uśmiechu. Ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarza oraz stosowanie się do instruktażu higieny jamy ustnej, aby przyspieszyć proces gojenia i zapobiec ewentualnym powikłaniom.

Regularne wizyty kontrolne u lekarza są niezbędne, aby monitorować proces gojenia i zapobiec ewentualnym powikłaniom. Pacjent powinien także unikać palenia tytoniu i picia alkoholu, ponieważ mogą one spowolnić proces gojenia. W przypadku wystąpienia powikłań, takich jak infekcja lub krwawienie, pacjent powinien niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Przeszczep dziąsła jest skuteczną metodą leczenia recesji dziąseł, ale wymaga czasu i odpowiedniej opieki, aby osiągnąć optymalne rezultaty. Dzięki odpowiedniemu postępowaniu i regularnym kontrolom, pacjenci mogą cieszyć się zdrowym i estetycznym uśmiechem przez wiele lat.

Źródła:

1. Pradeep, K., Rajababu, P., Satyanarayana, D. and Sagar, V. (2012). Gingival Recession: Review and Strategies in Treatment of Recession. Case Reports in Dentistry, [online] 2012, pp.1–6. doi:https://doi.org/10.1155/2012/563421.
2. www.mp.pl. (n.d.). Recesje dziąsłowe. [online] Available at: https://www.mp.pl/pacjent/stomatologia/choroby-i-leczenie-przyzebia/122853 [Accessed 1 Aug. 2023].