Leczenie zaburzeń stawu skroniowo-żuchwowego – Staw skroniowo-żuchwowy – Bruksizm
Staw skroniowo-żuchwowy wraz z mięśniami żucia, zębami górnymi i dolnymi, więzadłami, dziąsłami, błoną śluzowa, językiem oraz śliniankami tworzy jeden skomplikowany narząd – narząd żucia, który każdy dobry dentysta powinien dokładnie badać podczas badania stomatologicznego i przeglądu zębów oraz poszerzyć diagnostykę o wyciski stomatologiczne do modeli diagnostycznych i zdjęcia rentgenowskie (zdjęcie panoramiczne, tomografię zębów)
Wszystkie jego elementy pełnią bardzo ważne funkcje i współgrają ze sobą w harmonii co jest niezmiernie ważne dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu.
Wyjaśniając problem dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego musimy wiedzieć, iż zaburzenie chociaż jednego z elementów narządu żucia prowadzi do zmian w obrębie wszystkich jego składowych.
Co jest przyczyną dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego?
Dysfunkcje w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego mogą mieć rożne podłoże. Często stanowią skutek kumulacji wielu problemów. Należą do nich:
- zaburzenia w rozwoju i budowie zębów
- nieprawidłowe płaskie wypełnienia
- braki zębowe nieuzupełnione
- starcie zębów nadmierne
- bruksizm
- wady zgryzu
- złe nawyki (obgryzanie przedmiotów, paznokci, wkładanie między zęby ołówka/długopisu)
- zbyt częste i długie żucie gumy do żucia
- stres
Jedną z najczęstszych przyczyn dysfunkcji narządu żucia jest nieustabilizowana okluzja, czyli kontakt zębów górnych i dolnych. Poprzez nieprawidłowe płaskie wypełnienia, braki zębowe czy nieleczone wady zgryzu zostaje ona całkowicie zaburzona, pociągając za sobą negatywne zmiany w całym układzie narządu żucia.
Nierzadko bóle związane z zaburzeniami w obrębie stawu mogą imitować ból zębów, ból głowy, migrenę, promieniować do oczodołu czy ucha. Dokładnie przeprowadzony wywiad w kierunku dysfunkcji, badanie palpacyjne mięśni, stawu oraz diagnostyka radiologiczna daje możliwość wykrycia problemu oraz jego przyczyny. Często pacjent może nie odczuwać dolegliwości bólowych przez co istniejący problem jest bagatelizowany.
Jakie są najczęstsze objawy dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego?
- Bóle mięśni twarzy;
- Zgrzytanie i zaciskanie zębów (bruksizm);
- Zmiany kształtu twarzy (twarz kwadratowa);
- Trzaski, trzeszczenia, przeskakiwanie stawu skroniowo-żuchwowego;
- Ograniczone otwarcie ust, zamykanie i przełykanie;
- Zbaczanie żuchwy podczas otwierania i zamykania ust;
- Trudności w żuciu twardych pokarmów, odgryzania większych kęsów;
- Ból przy ziewaniu;
- Bóle głowy;
- Tępy ból w okolicy ucha i twarzy;
- Szum w uszach;
- Bóle kręgosłupa;
- Depresje.
Jakie są metody leczenia stomatologicznego?
Leczenie powinno rozpocząć się od dokładnego wywiadu i badania stomatologicznego w kierunku dysfunkcji i prafunkcji narządu żucia. Podstawą skutecznego i bezpiecznego leczenia jest prawidłowo postawiona diagnoza. Metody leczenia muszą być dobrane indywidualnie do każdego pacjenta w zależności od stopnia zaawansowania problemu. Proces leczenia dysfunkcji jest złożony i długotrwały, wymagający pełnego zaangażowania ze strony lekarza dentysty i pacjenta.
Niezbędna w procesie leczenia jest samokontrola oraz praca wykonana przez samego pacjenta. Eliminacja szkodliwych nawyków to połowa sukcesu leczenia. Istotne jest podejmowanie prób radzenia sobie ze stresem. Dodatkowo zalecane są różne techniki relaksacyjne w postaci ciepłych okładów oraz masażu mające na celu zmniejszenie bodźców stresowych, rozluźnienie mięśni. W trakcie leczenia zalecany jest kontakt z fizjoterapeutą, który zadba o obniżenie napięcia mięśni co przyspieszy pojawienie się oczekiwanych rezultatów.
W niektórych przypadkach podczas leczenia konieczna jest szynoterapia. Szyna wykonywana jest w celu ustawienia zębów w najbardziej relaksacyjnej dla mięśni pozycji oraz ochrony zębów przed patologicznym starciem.
Podobnie jeśli przyczyną są zniszczone próchnicowo zęby, płaskie wypełnienia czy braki zębowe, przywrócenie prawidłowo funkcjonującego narządu żucia będzie możliwe poprzez rozpoczęcie leczenia zachowawczego lub protetycznego.
W przypadku wielopoziomowego problemu konieczna może okazać się deprogramacja mięśni, czyli odnalezienie takiego położenia szczeki względem żuchwy (przy pomocy specjalnego deprogramatora), w którym uzyskamy całkowitą relaksacje mięśni i ustąpienie objawów. Polega ona na odzwyczajeniu mięśni od złych nawyków nabieranych przez lata.
W przypadku gdy przyczyną są wady rozwojowe, wady zgryzu konieczne staje się wdrożenie leczenia ortodontycznego.
W przypadkach i problemach bardziej zaawansowanych, w których pojawiają się zmiany w budowie stawu, zmiany zwyrodnieniowe czy powikłania po leczeniu złamań w obrębie stawów w przeszłości metoda z wyboru będzie leczenie z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej.
Podczas kompleksowej rehabilitacji stawu stosowana jest również farmakoterapia oraz ostrzykiwanie odpowiedniej grupy mięśni toksyną botulinowa w celu ich rozluźnienia.
Wykrycie i wyeliminowanie przyczyn dysfunkcji narządu żucia pozwala na podjęcie szybkiego i prawidłowo ukierunkowanego leczenia. Połączenie poszczególnych metod leczenia z rehabilitacją dodatkowo zapewnia niemal natychmiastowa ulgę w przykrych dolegliwościach.
