Badanie pantomograficzne zębów – o czym powinien wiedzieć każdy pacjent?

Zdjęcie pantomograficzne zębów, inaczej pantomogram, to rodzaj badania rentgenowskiego, w czasie którego lekarz prześwietla zęby pacjenta oraz otaczające je badane struktury i i tkanki — kości szczęki i żuchwy, stawy skroniowo-żuchwowe oraz zatoki szczękowe. Pantomogram znajduje zastosowanie w diagnostyce, chirurgii szczękowo-twarzowej, a także jest pomocny w monitorowaniu leczenia stomatologicznego. Jeżeli chcesz dowiedzieć więcej na temat tego badania, serdecznie zapraszamy do lektury niniejszego artykułu.

• Pantomogram wykonuje się w przypadku urazu szczęki, chorób przyzębia, próchnicy oraz przed leczeniem ortodontycznym bądź kanałowym.
• Badanie pantomograficzne może być przeprowadzone w czasie wizyty u stomatologa, bez żadnego wcześniejszego przygotowania.
• RTG pantomograficzne jest całkowicie bezbolesne i trwa zaledwie kilkanaście sekund.
• Pantomogram zazwyczaj nie jest wykonywany u kobiet w ciąży. Wykonanie zdjęcia pantomograficznego ma zwykle miejsce przed lub po okresie ciąży

Wskazania do przeprowadzenia badania pantomogramem

Pantomogram to jedno z podstawowych badań wykonywanych przez lekarzy stomatologów przed samym rozpoczęciem leczenia stomatologicznego lub podjęciem kompleksowego leczenia stomatologicznego, założeniem aparatu ortodontycznego, w przypadku poważnych urazów, przed niektórymi zabiegami chirurgicznymi oraz w sytuacji, gdy poprzednie RTG pantomograficzne było zlecone ponad rok temu. W przypadku podjęcia leczenia ortodontycznego badanie RTG pantomograficzne może być konieczne kilkakrotnie.

Pantomogram – kiedy należy wykonać zdjęcie pantomograficzne zębów?

Głównymi wskazaniami do wykonania zdjęcia pantomograficznego są:

• urazy szczęki i żuchwy,
• choroby przyzębia,
• głęboka próchnica,
• rozległa próchnica wtórna, nieszczelne plomby/ wypełnienia zębów
• stan zapalny miazgi zęba,
• leczenie kanałowe (przed i po),
• leczenie ortodontyczne,
• przeprowadzenie leczenia protetycznego
• planowana ekstrakcja zęba,
• zmiany w obrębie stawów skroniowo żuchwowych,
• zabiegi implantologiczne.

Zdjęcie pantomograficzne zębów umożliwia precyzyjną ocenę ubytków i stanowi dopełnienie procesu diagnostycznego lekarza dentysty podczas tradycyjnego badania stomatologicznego. Co więcej, pozwala wykryć złamania żuchwy, ogniska zapalne utrudniające rozpoczęcie leczenia protetycznego (założenie implantów), umożliwia przeprowadzenie operacji zaćmy, zdiagnozować zapalenie zatok . Panorama zębów jest także wykonywana u dzieci w celu kontroli wzrostu zębów. Nowoczesny pantomogram cyfrowy cechuje lepsza dokładność i bezpieczeństwo niż klasyczny obraz na kliszy przy tradycyjnym zdjęciu pantomograficznym.

Pantomogram – przeciwskazania do badania

Biorąc pod uwagę, że do wykonania zdjęć RTG przez aparat rentgenowski wykorzystywane jest promieniowanie rentgenowskie, badanie nie jest przeprowadzane u kobiet w ciąży. W nowoczesnych gabinetach stomatologicznych używane są pantomografy które emitują mniejszą dawkę promieniowania. Niewielkie dawki promieniowania rentgenowskiego znacząco eliminują ryzyko skutków ubocznych. Mimo to, jeśli z badaniem można poczekać, lepiej wykonać je po rozwiązaniu, aby nie narażać przyszłej mamy na potencjalne ryzyko i stres. Jeśli chcesz mieć pewność zaleca się, żeby badanie wykonywane było w pierwszej fazie cyklu.

Uwaga! Pantomogram nie może być wykonany u osób, które nie są w stanie utrzymać pionowej pozycji kręgosłupa szyjnego, oraz dzieci poniżej 5. roku życia.

Co można zobaczyć na zdjęciu rentgenowskim?

Pantomogram, wykonany przez doświadczonego lekarza stomatologa, to badanie, które pozwala wykryć liczne nieprawidłowości w jamie ustnej. Prześwietlenie może dostarczyć więcej informacji w procesie diagnostycznym i ujawnić następujące problemy:

• nieprawidłowy kierunek wyrzynania zębów,
• stopień mineralizacji zębów, w tym odwapnienia,
• uszkodzone zęby,
• choroby przyzębia, zanik kości w chorobach przyzębia,
• stopień zaniku kości,
• próchnica niewidoczna podczas standardowego badania,
• położenie korzeni zębowych,
• przebieg kanałów zębowych,
• zmiany nowotworowe jamy ustnej,
• torbiele i ziarniaki.

Pantomogram to bardzo dokładne badanie, które pozwala zobrazować o wiele więcej szczegółów niż punktowe prześwietlenie pojedynczych zębów.

Przygotowanie do pantomogramu

Pantomogram nie wymaga przygotowania. Przed wykonaniem badania lekarz przeprowadzi krótki wywiad, na podstawie którego określi, czy nie istnieją żadne przeciwskazania. Wyróżniamy pantomogram analogowy i cyfrowy.
Badanie RTG pantomograficzne nie różni się od innych badań. Jeżeli udajesz się na planowy pantomogram, pozbądź się wszystkich metalowych przedmiotów i ozdób.

Przed wykonania zdjęcia należy zdjąć:

• wyjmowane protezy,
• ruchome aparaty ortodontyczne,
• kolczyki i inną biżuterię,
• okulary,
• spinki do włosów.

W celu ochrony przed promieniowaniem pacjenci zakładają specjalny fartuch. Jest on zakładany przez osobę wykonującą zdjęcie, gdyż niewłaściwie założony mógłby przesłonić badane struktury.

Jak przebiega RTG pantomograficzne zębów?

Pantomogram zębów, czyli panoramiczne zdjęcie rentgenowskie trwa zaledwie kilka sekund. Obraz jest wyświetlany na ekranie monitora i przechowywany w formie cyfrowej lub analogowej. Badanie nie wymaga szczególnego przygotowania i może być wykonane w trakcie standardowej wizyty lekarskiej i podczas zwykłego badania stomatologicznego. Lekarz stomatolog może na nim zgiagnozować ubytki niewidoczne i inne zmiany w obrębie łuków zębowych

Na czym polega pantomogram? Pacjent umieszcza brodę na specjalnym wsporniku oraz przytrzymuje zębami uchwyt z jednorazową wkładką. Po ustawieniu aparatu w odpowiedniej pozycji, umożliwiające wykonanie prześwietlenia wzdłuż luków zębowych, głowica obraca się wokół głowy pacjenta, Wykonując zdjęcie pantomograficzne. Podczas ok. 5 sekund pacjent musi siedzieć lub stać nieruchomo i miarowo oddychać. Promieniowanie rtg przechodzi w tym czasie przez kolejne warstwy jamy ustnej i krzywizny wyrostka zębodołowego. Obecnie badanie pantomograficzne stało się zupełnie bezbolesne i w pełni komfortowe.

FAQ

Czy pantomogram wykonuje się przed założeniem aparatu ortodontycznego?

Tak, badanie jest wykonywane rutynowo przed założeniem aparatu ortodontycznego. Jest też niezbędny do zaplanowania leczenia i wyceny leczenia ortodontycznego. Aparat ortodontyczny powinien być założony dopiero po wykonaniu diagnostyki i jej uzupełnieniu zdjęciem panoramicznym.

Czy pantomogram jest wykonywany przy urazach szczęki?

Tak, pantomogram jest zalecany w przypadku wystąpienia urazów, takich jak złamania wyrostka zębodołowego, a także w sytuacji gdy występuje zesztywnienie stawów skroniowo-żuchwowych.

Czy badanie z użyciem promieni rentgenowskich jest bezpieczne dla pacjenta?

Tak, promieniowanie RTG pantomograficzne jest bezpieczne dla pacjenta. Przyjmowane dawki są niewielkie i nie mają wpływu na zdrowie.

Jak przebiega badanie pantomograficzne?

Badanie rentgenowskie trwa zaledwie kilka sekund. W tym czasie pacjent ma głowę na wsporniku, a w ustach trzyma nakładkę. W trakcie badania nie może się poruszać.