Aparat ortodontyczny – jakie istnieją rodzaje, ile kosztują, kiedy zdecydować się i jak wygląda leczenie?
Nawet 90% osób w Polsce ma wady zgryzu! Do ich leczenia służy m.in. aparat ortodontyczny. Jakie są rodzaje aparatów? Dowiedz się więcej!
Leczenie ortodontyczne może przebiegać bardzo różnie, choć najczęściej wykorzystuje się do tego stałe aparaty ortodontyczne. Z kolei u najmłodszych sprawdzają się ruchome aparaty ortodontyczne. Niestety nie każda osoba z wadą zgryzu decyduje się na leczenie. Dla wielu osób jest to jedynie problem estetyczny. Jednakże nie chodzi tutaj tylko o wygląd – proste i zadbane zęby to także łatwiejsza higiena jamy ustnej. Sprawdź, co musisz wiedzieć na temat aparatów ortodontycznych w naszym artykule!
- Założenie aparatu ortodontycznego w celu wyleczenia wady zgryzu ma same zalety. Decydując się na taki krok, możesz zyskać piękny uśmiech, wyższą samoocenę, a także ograniczyć nadmierne ścieranie się zębów.
- Istnieją trzy rodzaje aparatów ortodontycznych: stałe, ruchome i nakładki ortodontyczne prostujące zęby. Najbardziej znane są aparaty stałe, które dzielą się na wiele rodzajów takich jak np. aparat ligaturowy, samoligaturujący czy lingwalny.
- Czas noszenia aparatu ortodontycznego jest zależny od wady, z jaką zmaga się pacjent, a także od zastosowanego rodzaju aparatu. W przypadku aparatów stałych średni czas leczenia to 2 lata.
- Zastanawiasz się, czy jest jakiś limit wieku, jeśli chodzi o leczenie ortodontyczne? Wiedz zatem, że niezależnie od tego, ile masz lat, możesz się na nie zdecydować!
- Założenie aparatu na zęby to liczne zalety, ale niestety nie zawsze można się na to zdecydować. Do przeciwwskazań zaliczamy m.in. niewyleczone zęby, stany zapalne w jamie ustnej czy choroby miazgi zęba.
- Aparat ortodontyczny to niemały wydatek. W zależności od tego, na jaki aparat na zęby się zdecydujesz, musisz zapłacić minimum 2000 zł za założenie aparatu za jeden łuk (standardowy aparat metalowy).
Dlaczego warto zdecydować się na założenie aparatu ortodontycznego?
Możemy wymienić wiele powodów, dla których warto zdecydować się na założenie aparatu ortodontycznego. Przede wszystkim w ten sposób możesz całkowicie odmienić swój wygląd i zyskać piękny uśmiech. Krzywe i zaniedbane zęby nie wyglądają dobrze, a w dodatku często bywają źródłem kompleksów. Osoby z takim problemem nie lubią się uśmiechać. Efekty zastosowania aparatu ortodontycznego poprawiają jakość życia i zwiększają samoocenę. Poprzez leczenie ortodontyczne można również wydłużyć koronę kliniczną zęba który jest pęknięty poddziąsłowo lub zamknąć lukę po usuniętym zębie. Zakładając aparat ortodontyczny, można także ograniczyć nadmierne ścieranie się zębów wywołane m.in. wadami zgryzu. Dbanie o higienę prostych zębów jest dużo prostsze. Bez problemu możesz pozbyć się resztek jedzenia i dotrzeć do wszystkich zakamarków. To z kolei zmniejsza ryzyko pojawienia się próchnicy i chorób przyzębia.
Rodzaje aparatów ortodontycznych
Można wyróżnić trzy główne typy aparatów ortodontycznych – stałe, ruchome i nakładki ortodontyczne prostujące zęby. Aparaty ortodontyczne stałe cieszą się największą popularnością i są najczęściej zakładane w gabinetach ortodontycznych. Powoli jednak ustępują miejsca nowoczesnemu leczeniu nakładkami ortodontycznymi. Z kolei aparaty ortodontyczne ruchome są przeznaczone przede wszystkim dla dzieci.
Poznaj różne rodzaje aparatów ortodontycznych.
Aparat ligaturowy
To najbardziej powszechny rodzaj aparatów ortodontycznych. Ich konstrukcje składają się z takich elementów jak zamki, łuki i ligatury (gumeczki). Klasyczny aparat metalowy ligaturowy jest bardzo widoczny, ale można zdecydować się również na jego estetyczniejszą wersję. Jakie są możliwości? Istnieją np. aparaty estetyczne z zamkami ceramicznymi, porcelanowymi czy kryształowymi. Jeśli zdecydujesz się na taki rodzaj aparatu, nie będzie on praktycznie widoczny.
Aparat samoligaturujący
W przypadku tego rodzaju aparatu ortodontycznego nie ma ligatur. Zamiast nich są zamki, w których przytrzymywany jest metalowy łuk, a to wszystko dzięki specjalnej klapce. Pacjent może wybrać wersję metalową lub estetyczną (to dobry wybór, jeśli chce, aby zamki były mniej widoczne). Coraz więcej osób decyduje się na stały aparat samoligaturujący, co wynika z faktu, że umożliwiają one łatwiejsze utrzymanie higieny i leczenie ortodontyczne trwa krócej.
Aparat lingwalny
Istnieją również aparaty lingwalne, czyli aparaty stałe, które podobnie jak aparaty standardowe przykleja się na do zębów za pomocą specjalnego kleju. Ważne jest jednak to, że montuje się je od wewnętrznej strony łuku zębowego, co sprawia, że są niewidoczne. To doskonała propozycja dla osób, które chcą rozpocząć leczenie ortodontyczne, lecz zależy im na tym, aby aparat na zębach nie był widoczny. Lingwalny aparat ortodontyczny stały projektuje się na zamówienie i jest on dopasowywany do konkretnego pacjenta. Warto wiedzieć, że może leczyć nawet złożone wady zgryzu! Jeśli jednak podejmiesz decyzję o założeniu aparatu tego rodzaju, pamiętaj, że na początku mogą pojawić się problemy z mówieniem i podrażnienia okolic języka.
Nakładki ortodontyczne prostujące zęby
Ortodontyczne leczenie nakładkami, znane również jako aparaty nakładkowe, to innowacyjna metoda korekcji wad zgryzu, która cieszy się coraz większą popularnością. Nakładki ortodontyczne wykonane są z przeźroczystego tworzywa i są niemal niewidoczne w jamie ustnej, co sprawia, że są atrakcyjną alternatywą dla tradycyjnych aparatów stałych.
W przeciwieństwie do aparatów stałych, nakładki ortodontyczne można zdejmować podczas jedzenia i mycia zębów, co ułatwia utrzymanie odpowiedniej higieny jamy ustnej. Jest to szczególnie istotne, ponieważ w przypadku aparatu stałego trudniej jest uniknąć osadu nazębnego i próchnicy.
Aparat ortodontyczny – jak długo należy go nosić, aby zauważyć efekty?
Korygowanie wad zgryzu za pomocą stałego aparatu ortodontycznego trwa wiele miesięcy. Jeśli zmagasz się z niedużymi nieprawidłowościami zębowymi, to musisz wiedzieć, że na efekty poczekasz od 12 do 18 miesięcy. Choć pamiętaj, że duże znaczenie ma także zachowanie osobnicze kośćca. Czasem na zakończenie leczenia aparatem stałym trzeba zdecydować się także na aparat ruchomy lub inny typ retencji aby mieć pewność, że wada zgryzu nie powróci.
Równie ważną informacją jest to, że to, ile czasu będziesz nosił aparat, zależy od jego rodzaju. Jak długo nosi się stały aparat na zęby? Zazwyczaj leczenie aparatem stałym trwa 2 lata, a maksymalny czas noszenia takiego aparatu raczej nie powinien przekroczyć 3 lat. A jak to wygląda w przypadku aparatów ruchomych? Tutaj czas noszenia aparatu bywa dłuższy – takie leczenie średnio trwa 24 miesiące, aczkolwiek to, jak długo będzie trwało leczenie, zależy od wady, z jaką się zmagasz. Korygowanie wad zgryzu za pomocą ruchomego aparatu może trwać zaledwie kilka miesięcy lub nawet 4 lata.
Aparat ortodontyczny – jak się przygotować?
Zanim będziesz mógł założyć aparat ortodontyczny na zęby, konieczna jest wizyta u stomatologa. Specjalista powinien sprawdzić, w jakim stanie są Twoje zęby, wypełnić ewentualne ubytki, a higienistka stomatologiczna powinna zająć się dokładnym oczyszczaniem zębów, czyli wykonać skaling i piaskowanie. Co więcej, konieczne będzie także zrobienie zdjęć rentgenowskich pozwalających na ocenę ustawienia zębów i warunków kostnych. Czasem trzeba również usunąć ostatnie zęby trzonowe, jak ósemki czy dziewiątki i podjąć decyzję kiedy jest najlepszy czas na wprowadzenie implantów zębowych.
Jak działa aparat ortodontyczny?
Jak aparat ortodontyczny prostuje zęby? Sposób działania aparatu ortodontycznego jest dość prosty. Stałe aparaty ortodontyczne wywierają nacisk na poszczególne partie zębów, czego efektem jest sukcesywne przemieszczanie się zębów prowadzące do ich wyprostowania. Wiąże się to również z tym, że tam, gdzie został przesunięty ząb, dochodzi do zaniku tkanki kostnej. Natomiast w miejscu, w którym ząb znajdował się wcześniej, można zauważyć powolne nawarstwianie się kości szczęki. Zazwyczaj dość szybko można zaobserwować pierwsze efekty noszenia aparatu. Właściwie rzecz biorąc, w ciągu trzech pierwszych miesięcy leczenia ortodontycznego pacjent powinien je zauważyć.
Warto tutaj podkreślić również, że to, jak działa aparat ortodontyczny, jest zależne również od jego typu. Jak już się dowiedziałeś, wyróżniamy aparaty ruchome i stałe. Te pierwsze są zakładane jedynie na kilkanaście godzin w ciągu doby i wpływają głównie na wady szczęki (na same zęby tylko w niewielkim stopniu). Z tego też względu, gdy zęby trzeba wyprostować, jedyną dobrą opcją jest założenie aparatu stałego, który świetnie leczy różnego rodzaju wady. Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej na temat tego, jak działa aparat ortodontyczny, śmiało zapytaj ortodontę prowadzącego Twoje leczenie ortodontyczne.
Aparat ortodontyczny ruchomy dla dorosłych
Aparaty ruchome głównie są stosowane u dzieci i nastolatków, ale czasem także u osób dorosłych. Ten rodzaj aparatu może być dobrym wyborem dla osób dorosłych, które zmagają się z małą wadą zgryzu. Na pewno nie sprawdzi się on, jeśli chodzi o korygowanie dużych wad zgryzu. Wówczas dużo lepszą opcją jest aparat ortodontyczny stały.
Aparat ruchomy na zęby dla dzieci – jak je przekonać do noszenia?
Twoje dziecko nie chce nosić aparatu ruchomego na zęby, a Ty nie wiesz, jak je do tego przekonać? Często taka niechęć wynika z tego, że maluch obawia się bólu czy problemów w codziennym funkcjonowaniu. Postaw więc przede wszystkim na rozmowę. Wytłumacz dziecku, że zakładanie aparatu ruchomego nie boli. Wyjaśnij także, jakie zalety płyną z korygowania wad zgryzu. Ten temat powinien zostać omówiony również podczas wizyty u ortodonty. Postaraj się wybrać miejsce, które specjalizuje się w pomocy dla najmłodszych pacjentów. Specjalista mający dobry kontakt z dziećmi wie, jak przekonać każde dziecko do terapii wad zgryzu. Ortodonta m.in. pokaże maluchowi, jak wygląda i jak się zakłada aparat ortodontyczny.
Innym sposobem na przekonanie dziecka do noszenia aparatu mogą być nagrody. Wówczas dziecko będzie miało motywację i szybciej uda się osiągnąć cel leczenia. Nie zapomnij także o tym, aby pomagać dziecku podczas zabiegów higienizacyjnych. Na aparatach ortodontycznych gromadzi się płytka nazębna, więc kwestia higieny nie może być zaniedbana. Pokaż maluchowi, jak myć ruchomy aparat ortodontyczny. Można go myć pod wodą za pomocą szczoteczki do zębów i używać do tego pasty. Twoje dziecko musi wiedzieć, że dokładne czyszczenie aparatu (i zębów) jest bardzo ważne. Jeśli nie dopilnuje tego, to za jakiś czas może walczyć z próchnicą. Wypracowanie prawidłowej techniki mycia zębów i aparatu jest niezwykle istotne.
Aparat ortodontyczny a wiek
Czy w każdym wieku można założyć aparat ortodontyczny? Jak najbardziej! Nie ma tutaj żadnego limitu wieku, w którym można rozpocząć leczenie wady za pomocą aparatu ortodontycznego. Niezależnie od tego, czy masz 18, 25, 40, czy 60 lat, możesz zdecydować się na leczenie ortodontyczne. Oczywiście jednak pod warunkiem, że masz zdrowe zęby i nie zmagasz się z chorobą dziąseł, w tym ciążowym zapaleniem dziąseł.
Aparat ortodontyczny, a może licówki?
Należy przede wszystkim podkreślić, że aparat ortodontyczny i licówki to dwa różne rozwiązania. Aparat wykorzystuje się do leczenia różnego rodzaju wad zgryzu. Jego założenie pozwala uzyskać piękne, równe zęby i zdrowy zgryz. Z kolei licówki są najlepszą opcją, jeśli masz proste zęby, ale jednak nie podoba Ci się ich wygląd. Masz trochę krzywe zęby i chcesz założyć licówki? W większości gabinetów stomatologicznych nie będzie to żadną przeszkodą, chyba że zmagasz się z poważną wadą zgryzu. Jeśli tak jest, to najpierw konieczne jest leczenie ortodontyczne, a dopiero potem możliwe będzie założenie licówek.
Aparat ortodontyczny – przeciwwskazania
Czy każdy może założyć aparat ortodontyczny na zęby? Okazuje się, że nie. Jakie są przeciwwskazania do noszenia aparatu ortodontycznego? Wymieniamy je poniżej. Oto one:
- niewyleczone zęby;
- stany zapalne w jamie ustnej;
- choroby związane z obniżeniem odporności organizmu;
- choroby miazgi zęba;
- choroba przyzębia;
- zaburzenia gospodarki hormonalnej;
- cukrzyca.
Czy można założyć aparat ortodontyczny w ciąży? Nie jest to najlepszy moment na założenie aparatu ortodontycznego. Wynika to m.in. z tego, że założenie aparatu stałego może się wiązać z dyskomfortem oraz koniecznością wykonania zdjęć rentgenowskich. Mimo, że w nowoczesny pantomograf i tomograf stożkowy CBCT charakteryzuje się generowaniem bardzo niskiej dawki promieniowania, zaleca się unikać badań rentgenowskich w czasie ciąży, jeśli nie jest to konieczne. Warto też podkreślić, że kobiety w ciąży często zmagają się również z problemami z dziąsłami – są one rozpulchnione i wrażliwe, zatem dbanie o higienę jamy ustnej podczas noszenia aparatu byłoby znacznie trudniejsze. Będąc w ciąży, lepiej po prostu poczekać z założeniem aparatu ortodontycznego.
Aparat ortodontyczny – ile kosztuje leczenie?
Jesteś ciekaw, ile kosztuje aparat na zęby? Jednoznacznej odpowiedzi można udzielić po dokładnym badaniu i zaplanowaniu leczenia, ponieważ koszt ten może być bardzo różny w zależności od rodzajów aparatów ortodontycznych. Wiele zależy tutaj od tego, jakie wybierzesz rozwiązanie:
- standardowy aparat ortodontyczny metalowy kosztuje od około 2000 zł za 1 łuk;
- estetyczny aparat ceramiczny kosztuje od około 3000 zł za 1 łuk;
- przezroczysty aparat na zęby kosztuje od około 6000 zł.
Decyzję czy konieczne jest leczenie wad zgryzu i noszenie aparatu stałego powinno się podjąć wspólnie z ortodontą. Zatem najlepiej będzie jeśli po prostu udasz się do wybranego gabinetu celem badania i zaplanowania leczenia. Na miejscu możesz uzyskać także inne potrzebne informacje na ten temat.
Po zdjęciu aparatu ortodontycznego niezbędna jest również retencja, czyli aparat retencyjny. Tego typu aparaty nosi się zaledwie kilka miesięcy lub nawet całe życie. To, jak długi będzie czas noszenia takiego aparatu, powie Ci lekarz ortodonta.
Czy można uzyskać dofinansowanie do aparatu ortodontycznego?
Wiele osób zastanawia fakt, czy można uzyskać dofinansowanie do aparatu ortodontycznego. Należy więc wiedzieć, że przysługuje ono dzieciom poniżej 12. roku życia. Ważną informacją jest to, że finansowane są jedynie aparaty ortodontyczne ruchome. W 2023 roku nie przysługuje dofinansowanie aparatu ortodontycznego stałego dzieciom ani dorosłym.
Najczęstsze pytania dotyczące rozpoczęcia leczenia ortodontycznego.
Czy zakładanie aparatu ortodontycznego boli?
Zakładanie aparatu ortodontycznego nie powoduje żadnych dolegliwości bólowych. Jednak jest to proces czasochłonny i pracochłonny, więc pacjent musi być nieco cierpliwy i stosować się do zaleceń lekarza ortodonty.
Czy nosząc aparat ortodontyczny, można żuć gumę?
Pacjenci z aparatem ortodontycznym nie powinni żuć gumy.
Dlaczego aparat ortodontyczny powoduje krwawienie dziąseł?
Jeśli nosisz aparat ortodontyczny i zauważyłeś, że krwawią Ci dziąsła, to najprawdopodobniej niewystarczająco dbasz o higienę jamy ustnej. Nieprawidłowa higiena jamy ustnej może powodować stan zapalny dziąseł i ich krwawienie. Czasem krwawienie może być też skutkiem otarć śluzówki.
Czy aparat ortodontyczny powoduje próchnicę?
Absolutnie nie! Aparat na zęby nie powoduje powstawania próchnicy. Aparaty ortodontyczne to złożone konstrukcje, które tworzą wiele szczelin, zaś do nich łatwo dostaje się jedzenie. Często trudno je stamtąd usunąć, co wiąże się z tym, że szybciej pojawia się osad nazębny, namnażają się bakterie, a tutaj już krótka droga do ognisk próchnicy. Jeśli jednak będziesz prawidłowo dbał o higienę, to nie musisz obawiać się próchnicy.
Jak często odbywać zabiegi higienizacyjne w aparacie ortodontycznym?
Zabiegi higienizacyjne w aparacie ortodontycznym odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu odpowiedniej higieny jamy ustnej podczas leczenia ortodontycznego. Regularne wizyty u higienistki stomatologicznej lub dentysty są niezwykle istotne, aby zapobiegać gromadzeniu się osadu nazębnego i zapobiegać powstawaniu próchnicy.
Zaleca się, aby pacjenci noszący aparat ortodontyczny odbywali zabiegi higienizacyjne przynajmniej co 3 miesiące. W czasie tych wizyt, specjalista skupia się na dokładnym oczyszczeniu zębów, usuwaniu osadu nazębnego spomiędzy elementów aparatu i kontrolowaniu stanu zdrowia jamy ustnej.
Wizyty higienizacyjne pozwolą także na indywidualne doradztwo dotyczące skutecznych metod szczotkowania zębów i utrzymania odpowiedniej higieny, zwłaszcza w przypadku łuku ortodontycznego i stosowania tradycyjnego aparatu . Regularne i staranne utrzymanie higieny jamy ustnej podczas leczenia ortodontycznego pozwoli uniknąć problemów zdrowotnych, zapewni utrzymanie zębów w dobrej kondycji, oraz przyspieszy proces leczenia, osiągając lepsze efekty w wyprostowaniu zębów. Należy również pamiętać o regularnym stosowaniu nici dentystycznej i irygatora.
Jakie wady zgryzu można wyleczyć aparatem ortodontycznym ruchomym?
Aparaty ortodontyczne ruchome dobrze sprawdzają się do leczenia małych i średnich wad zgryzu, takich jak np. bruksizm, niewłaściwe położenie łuku zębowego, czy często występujące przerwy między zębami.
Do czego wykorzystuje się wosk?
Po założeniu aparatu ortodontycznego możesz otrzymać od swojego ortodonty wosk lub porcję specjalnego silikonu. Jest to specjalny produkt stomatologiczny, który może Ci się przydać w trakcie leczenia ortodontycznego. Możesz go wykorzystać do zabezpieczenia ostrych elementów aparatu. Chodzi o to, aby chronić błonę śluzową jamy ustnej przed podrażnieniami i otarciami.
Kiedy udać się z dzieckiem na pierwszą wizytę do ortodonty?
Rodzice często zastanawiają się, kiedy udać się z dzieckiem na pierwszą wizytę do ortodonty. Wielu robi to zbyt późno. Najlepiej odwiedzić ortodontę na początku wymiany uzębienia mlecznego na stałe. Najczęściej dzieje się to około 6–7 roku życia. Jednakże nie zawsze musi tak być. Jeśli wiesz, że w rodzinie występowały ciężkie wady zgryzu, to powinieneś wcześniej udać się z dzieckiem do ortodonty.
Czy można założyć aparat tylko na jedną szczękę?
To bardzo rzadkie sytuacje, w których stosuje się aparat stały w jednym łuku zębowym. Najczęściej trzeba założyć aparat stały na szczękę dolną i górną, co wynika z tego, że zęby po wyprostowaniu po prostu muszą do siebie pasować.
Co należy zrobić, gdy odklei się zamek od zęba?
W takiej sytuacji nie pozostaje nic innego jak skontaktować się ze swoim ortodontą w celu umówienia dodatkowej wizyty. Nie zwlekaj z tym, ponieważ może to opóźnić leczenie.
Jak często są wizyty kontrolne?
To zależy. Wpływ na to ma przede wszystkim rodzaj aparatu i faza leczenia. Jeśli chodzi o stałe aparaty ligaturowe, to konieczne są wizyty co 4–5 tygodni, z kolei w przypadku aparatów ruchomych: co 6–8 tygodni. Regularne wizyty kontrolne są bardzo istotne w przebiegu leczenia nieprawidłowości zębowych.
Ukończyłem Wydział Lekarsko-Dentystyczny na Śląskim Uniwersytecie Medycznym, będąc nagradzanym stypendium Rektora za osiągnięcia naukowe. Podczas studiów byłem aktywnym członkiem Studenckiego Towarzystwa Naukowego przy Katedrze Dysfunkcji Narządu Żucia oraz Polskiego Towarzystwa Studentów ... Czytaj więcej