Po co mi te ósemki — Czyli wszystko o dens serotinus

Ostatnie z wyrastających nam zębów, tak zwane ósemki, często budzą w nas strach, nutę niepewności i obawy o dolegliwości bólowe. Potocznie określane mianem „ząb mądrości”. Niewiele osób wie, skąd się wzięły, dlaczego mogą wywoływać ból i czy są nam one w ogóle potrzebne. Wlejmy więc w nie trochę wiedzy, tak aby ich nazwa już zawsze była trafna.

●       Przez setki tysięcy lat ewolucji człowieka, nasz otwór gębowy stale się zmniejszał, co doprowadziło do częstego problemu, jakim jest nieprawidłowe ułożenie zębów mądrości.

●       Skrzywienie zębów mądrości to wyraźny znak, że ząb należy usunąć. Zabieg ten wykonywany jest zawsze ze znieczuleniem i po wcześniejszym zdjęciu RTG, pantomogramie lub tomografii zebów.

●       Po chirurgicznym usunięciu ósemki należy stosować się do zaleceń lekarza, co pozwoli skrócić czas rekonwalescencji.

●       Autotransplantacja zęba to zabieg przeszczepu części własnego uzębienia w miejsce wcześniej straconego. Wykorzystuję się do tego zdrową ósemkę i przemieszcza się ją w miejsce starego zęba.

Czy ząb mądrości jest mądry? — Czyli, co to są zęby mądrości.

U każdego człowieka ostatnie z trzonowców zaczynają wyrzynać się w różnym momencie życia. Najczęściej są ostatnimi pojawiającymi się trzonowcami, średnio między 17 a 25 rokiem życia. U niektórych dodatkowe dwie pary zębów pojawiają się już w wieku siedemnastu lat, a inni muszą czekać na nie czekać jeszcze kolejnych osiem, aż pojawią się wraz z 25 rokiem życia. Czasem pozostają ukryte, określane są wówczas jako zatrzymane zęby mądrości. Zwykle koniec końców w jamie ustnej dorosłego człowieka wyrzynają się cztery zęby mądrości. Historia zna jednak przypadki z zębami mądrości, które nie pojawiły się wcale. Dlaczego?

Dzieje się tak przez to, że podobnie jak zęby dziewiąte, zwane z kolei zębami głupoty, są one narządem szczątkowym. Nie zanurzając się w nudne szczegóły, są to takie narządy, które dostaliśmy w spadku od naszych przodków. Jednak z biegiem tysiącleci przestaliśmy żywić się korzonkami, surowym mięsem i twardymi roślinami. Kiedy zaczęliśmy gotować mięso, aby je zmiękczyć, a w dodatku na naszym stole udomowiły się sztućce, rozdrabniające jedzenie, tak duża ilość uzębienia przestała być nam potrzebna. W związku z tym ostatnie zęby trzonowe nie pełnią już żadnej istotnej funkcji w jamie ustnej pacjenta. Dens serotinus, bo taką oficjalną nazwę noszą ósemki, po prostu zanikają i za kolejne kilka tysięcy lat prawdopodobnie w ogóle nie będziemy ich posiadać.

Czy trzecie zęby trzonowe to „piąte koło u wozu”?

Teoretycznie tak. Obecnie nie potrzebujemy zębów mądrości praktycznie w ogóle. Nasze szczęki są mniejsze w porównaniu do rozmiarów ust naszych przodków. Próchnica ósemek jest zjawiskiem częstym, a te zęby biorą znikomy udział w miażdżeniu pokarmu. Współczesny człowiek posiada 32 stałe zęby i na ostatnie cztery często po prostu nie ma już miejsca w jamie ustnej.

Dolegliwości przez nie spowodowane.

Ból ósemek niekoniecznie musi być wywołany krzywym ustawieniem w dziąśle. Nie wszystkie ostatnie zęby trzonowe rosną krzywo. To tylko jedna z możliwych przyczyn. Nawet jeśli przy wyrzynaniu się, zęby te nie powodowały problemów, mogą przysporzyć je później i wywołać dolegliwości bólowe. Zdarza się, że brakuje u takiego trzonowca tzw. dziąsła zrogowaciałego, przez co może utworzyć się tam puste miejsce, w którym będą zbierały się drobinki jedzenia, co z kolei może doprowadzić do zepsucia zęba. Często potrafią wywołać stan zapalny i w niektórych przypadkach utrudnić higienę jamy ustnej pacjenta co stanowi wskazanie do ekstrakcji ósemki.

Ósemki to nasze ostatnie zęby i mamy do nich ograniczony dostęp, dlatego tak ważna jest dbałość o prawidłową higienę jamy ustnej. Pomoże to zapobiec między innymi próchnicy zębów.

Oto inne dolegliwości wywołane przez dens serotinus:

1.    Szczękościsk — Gdy stałe zęby zajmują całą powierzchnię jamy ustnej, a nam pojawiają się jeszcze dwie pary, ściskają pozostałe uzębienie, powodując silny ból, przemieszczenie się wcześniej wyrośniętych zębów i ich stłoczenie. To z kolei może prowadzić do szczękościsku sprowokowanego przez zęby mądrości..

2.      Stany zapalne —  Nie do końca wyrżnięte ósemki, dalej częściowo pozostają osłonięte przez dziąsła. W takich miejscach często pozostaje pokarm, który może w przyszłości prowadzić do stanów zapalnych i powiększenia węzłów chłonnych.

3.      Ucisk nerwu zębodołowego dolnego — Korzenie tych zębów mogą uciskać na nerw zębodołowy dolny, co może powodować migrenowe bóle głowy.

4.      Wklinowanie zębów — Zatrzymane zęby, czyli wklinowane, to takie, które nie mają możliwości wyrosnąć przez blokujący je inny ząb. Wyróżniamy trzy rodzaje wklinowania:

○       Wklinowanie poziome;

○       Wklinowanie kątowe;

○       Wklinowanie pionowe.

Czy to znaczy, że ostatnie trzonowce trzeba usuwać zawsze? Niekoniecznie.

Wyrywać ósemki albo nie wyrywać. Oto jest pytanie — Usuwanie zębów mądrości od A do Z.

Jeszcze nie tak dawno temu panowało przeświadczenie, że należy usuwać ósemki w każdym przypadku, ze względu na ich znikome funkcje. Przyczyny ekstrakcji zęba mądrości mogą być różne (między innymi dolegliwości wymienione wyżej). Obecnie jednak decyzję o tym, kiedy się je usuwa, podejmuje lekarz stomatolog na podstawie wcześniej wykonanej diagnostyki radiologicznej, w tym badania RTG. Wykonanie pantomogramu jest najczęstszą metodą ich wykrycia, zwłaszcza gdy mowa o ósemkach zatrzymanych.

Jak przygotować się na usuwanie ósemek?

Przed przystąpieniem do zabiegu usunięcia zęba, zalecane jest, aby odpowiednio się przygotować. W dniu wizyty pacjent powinien odmówić sobie ciągnących cukierków, które mogą przykleić się do zębów. Twarde orzechy również mogą niekorzystnie wpłynąć na przebieg operacji. Warto w pierwszych dniach stosować zimne okłady i odbyć wizytę kontorlną u lekarza dentysty. Aby rana zagoiła się szybciej, nie powinniśmy również palić wyrobów tytoniowych.

Jeśli zastosujemy się do tych wskazówek, rekonwalescencja po zabiegu przebiegnie szybciej i łagodniej.

Chirurgiczne usunięcie zębów mądrości.

Usuwanie ósemek to zabieg wykonywany zawsze pod znieczuleniem. Z reguły jest to znieczulenie miejscowe, jednak w określonych sytuacjach, dentysta może zdecydować się na narkozę (w obu przypadkach ból jest praktycznie nieodczuwalny). Gdy u pacjenta nie wystąpiło skrzywienie zębów mądrości, usunięcie ich jest dosyć szybką operacją, gdy jednak należy wyrwać kilka zębów lub są one wklinowane, czas spędzony na fotelu stomatologicznym się wydłuża. Po takim zabiegu może wystąpić obrzęk i ból, ale gdy będziemy przestrzegać zaleceń od naszego lekarza, zniknie on szybko i będzie miał łagodniejszy charakter. Chociaż wyrywania nie trzeba się bać, należy wybrać sprawdzonego i doświadczonego specjalistę, aby uniknąć późniejszych powikłań.

Postępowanie po zabiegu wyrywania ósemek.

Zaleceń po usunięciu zęba mądrości z reguły jest niewiele, ale powinniśmy się do nich stosować, aby nie doświadczyć bólu i zapomnieć o zabiegu jak najszybciej. Standardowe postępowanie po takim zabiegu to: zaprzestanie picia kawy lub innych kolorowych napojów, niepalenie papierosów i innych wyrobów tytoniowych i powstrzymanie się od picia alkoholu. Są też, jednak przyjemne pooperacyjne „wyrzeczenia”. Po zabiegu usuwania zębów mądrości zaleca się jeść lody, w celu schłodzenia podrażnionego miejsca. Powinniśmy również spożywać produkty półpłynne, czyli na przykład ziemniaczane purée lub różnego rodzaju sosy.

Autotransplantacja zębów.

Jak się okazuje, chociaż dens serotinus nie są już nam potrzebne do miażdżenia jedzenia, mogą się one nam przydać w inny sposób. Autotransplantacja to inaczej autoprzeszczep, czyli przeszczep z jednego miejsca w tym samym organizmie do drugiego. Dobrym przykładem jest przeszczep dziąsła, pomocny w implantologii i pokrywaniu recesji dziąsłowych, czyli tak zwanych szyjek. Gdy w jakiś sposób człowiek utraci zęba, używa się ostatnich trzonowców, przemieszczając je w miejsce brakującego.

Ta operacja również przeprowadzana jest pod znieczuleniem. Lekarz przygotowuję miejsce w zębodole i umieszcza tam zęba, który musi jakiś czas być umiejscowiony w szynie. Zwiększa to szanse na przyjęcie się przeszczepu.

---

Ból wyrzynania się zębów jest nieodłączną częścią naszego życia, nieważne czy to mleczaków w latach młodzieńczych, czy zębów mądrości już w dorosłym wieku. Dlatego tak istotne są częste wizyty u dentysty, abyśmy mieli kontrolę nad tym, kiedy pojawi nam się nowa część uzębienia i w razie potrzeby moglibyśmy ją usunąć.